Semana Santa

Wat is Semana Santa?

De ‘heilige week’ oftewel Semana Santa is een religieus feest dat meerdere landen en in bijna alle Spaanse steden een belangrijke feestdag is. Dit jaar is het feest van zondag 24 maart tot en met 31 maart. Vooral in Sevilla is de feestdag een spektakel, maar ook in Valencia is Semana Santa super bijzonder om mee te maken. Ben jij dus tijdens Pasen in Valencia? Je zult een heleboel interessante activiteiten meemaken!

De betekenis

Voor veel mensen betekent Pasen niet veel meer dan een lang weekend vrij, lekkere paasontbijtjes en het kijken van ‘The Passion of The Christ’. In Spanje heeft Pasen, of eigenlijk de week voorafgaand aan Pasen, echter een veel grotere en diepere betekenis. De ‘viering’ begint in Spanje al op de zondag voor Paaszondag (op Palmzondag) en bestaat uit onder andere vele religieuze optochten die dagelijks plaatsvinden. Deze processies zijn er om de passie, de dood en de wederopstanding van Jezus Christus te herdenken.

Over de naam

Goede Week, Stille Week, Lijdensweek, Grote week en Heilige week zijn allemaal benamingen voor Semana Santa. Op Palmzondag (Domingo de Ramos) begint dit feest, wat de dag is dat Jezus Christus op een kleine ezel in Jeruzalem aankwam. Hij werd door de bevolking hartelijk ontvangen, ze kwamen hem namelijk zwaaiend met palmtakken, juichend op hem af.

Palmtakken

In de Bijbel is de palm een beeld van overwinning, maar in Jeruzalem, waar de palmtakken veel gebruikt werden om overwinningen te vieren, groeien helemaal geen palmbomen. Maar waar kwamen die palmtakken dan vandaan? In het vlakbij gelegen plaatsje Jericho, dat zo’n 900 meter lager ligt dan Jeruzalem, groeiden wel palmbomen. Van de palmbomen werden de palmtakken gebruikte men vaak als een soort vlaggen om mee te zwaaien als er iets te vieren was. Zo ook in Jeruzalem! Jericho staat daarom bekend als Palmstad.

Een week vol herdenkingsdagen

De dagen na Palmzondag tot aan Witte Donderdag staan allemaal in het teken van verschillende gebeurtenissen die er op deze dagen plaatsvonden in Jeruzalem. Zo vond op Witte Donderdag het laatste avondmaal plaats en was Goede Vrijdag de dag dat Jezus gekruisigd werd op de heuvel Golgotha (vlakbij Jeruzalem). Op Goede Vrijdag wordt dus het sterven van Jezus herdacht. De laatste dag voor Pasen, Stille Zaterdag, is de ‘rustdag’ tussen dood en wederopstanding, wat op Paaszondag plaats vond.

Ontlading van emoties

Doordat in de week voorafgaand aan Pasen in Valencia sombere gebeurtenissen worden herdacht, is het een intense en indrukwekkende ‘viering’ met een flinke emotionele lading. Wanneer Jezus uiteindelijk herrijst uit de dood en de band tussen God en mens hersteld is, barst de stad los in een viering van het christendom. 

Programma Semana Santa Valencia 2024

Als jij tijdens Semana Santa (23 maart t/m 31 maart 2024) van plan bent om de stad Valencia te bezoeken, kun je een (of meerdere) van de processies bijwonen. We hebben hier per dag op een rijtje gezet wat waar te doen is!

Voor het complete programma kun je hier een kijkje nemen!

24 maart: el domingo de ramos

Op 24 maart begint de processie van de gebeden.

28 maart: Jueves Santos (Witte Donderdag)

In de avond van Witte Donderdag vanaf 20.00 uur bezoeken mensen de Heilige Monumenten (Acto de la Profecía y Visita a los Santos Monumentos). Dit doen ze met veel geluid en muziek gemaakt op trommels en pauken. Na deze optocht zetten ze cirios (kaarsen) langs de straten en zal het stil zijn op straat. De start van de optocht is op Plaza del Tribunal de las Aguas en het einde is bij Plaza de la Iglesia de los Ángeles.

Naast het bezoeken van de Heilige Monumenten, is er ‘s avonds laat, om 23.45 uur, de processie van de fakkels, ook wel ‘la procesión de las Antorchas’ genoemd. Deze vindt ook plaats bij Plaza del Tribunal.

Volledige route van de optocht:
Start om 20.00 uur bij Parroquía de Santa María del Mar (Plaza del Tribunal de los Aguas). Vervolgens Avenida del Puerto, Calle Cristo del Grao, Calle Ernesto Anastasio, Calle Francisco Cubells, Calle del Rosario, Plaza de la Iglesia del Rosario, Calle del Rosario, Calle Mediterraneo, Calle de la Reina, Calle Pintor Ferrandis, Calle Ferrandis, Calle Escalante, Calle de la Marina. De optocht eindigt bij Parroquía de Nuestra Señora de los Ángeles (Plaza Iglesia de los Angeles).

29 maart: Viernes Santo (Goede Vrijdag)

Het eerste belangrijke evenement van deze dag begint al vroeg om 7.45 uur met een eerbetoon aan de slachtoffers van de zee. Er is een optocht vanaf Calle Barraca 141 naar het strand. Tijdens dit evenement komen de Cristo del Salvador (de beschermheilige van de wijk Cabanyal) en de Cristo del Salvador y del Amparo samen (in de buurt van de Mercado de Cabanyal). Vervolgens wordt het beeld van de Cristo del Salvador naar het strand gedragen, waar zijn rozenkrans in de zee wordt geworpen als eerbetoon aan de zeelieden die op zee zijn omgekomen.

Het hoogtepunt van de dag start echter om 18.30 uur. Dan begint namelijk de processie van de Heilige Begrafenis op het plein Plaza de la Virgen de Vallivana die maar liefst 5 uur duurt en door alle straten van de wijken aan zee zal gaan. 

Route processie van de Heilige Begrafenis:
Vanaf Plaza de la Virgen de Vallivana, naar calle Pintor Ferrandis, plaza de la iglesia de los Ángeles, calle Pedro Maza, calle de la Reina, plaza de la Semana Santa Marinera de València, calle Doctor J.J. Dómine, avenida del Puerto, calle Cristo del Grao, Ernesto Anastasio, Francisco Cubells, en als laatste Del Rosario y Plaza de la Iglesia del Rosario. 

31 maart: Domingo de Resurrección (Eerste Paasdag)

Deze feestelijke optocht begint om 13.00 uur vanaf Carrer de la Mediterrània. Iedereen is in een feestelijke stemming omdat Christus en de Heilige Maagd Maria elkaar weer terugzien. Om dit te vieren gooit men onder andere bloemblaadjes van balkons op straat.

Volledige route van de optocht:
De optocht begint vanaf Carrer de la Mediterrània en gaat vervolgens langs Calle Escalante, Calle Pintor Ferrandis, Plaza de la iglesia de los Ángeles, Calle Pedro Maza, Calle de la Reina, Plaza de la Semana Santa Marinera de València, Calle Doctor J. J. Dómine, Avenida del Puerto, Calle Cristo del Grao, Calle Ernesto Anastasio, Calle Francisco Cubells en Calle del Rosario. De optocht eindigt tot slot op Plaza de la Iglesia del Rosario.

1 april: Lunes de Pascua (Tweede Paasdag)

Op Tweede Paasdag vinden er in Valencia geen optochten meer plaats. Het is vooral een dag die de Valencianen samen met hun familie doorbrengen buiten de stad, in de dorpen (pueblos) waar ze vandaan komen of grote delen van de familie nog wonen. Het hoogtepunt van de dag is het genieten van het traditionele zoete broodje genaamd Mona de Pascua, vaak versierd met een chocolade ei in het midden. Goed om te weten is dat deze dag bijna alle supermarkten en winkels gesloten zijn.

Processies

Processies zijn erg ‘populair’ in Spanje. Bij iedere christelijke feestdag vindt er minimaal één processie plaats. Semana Santa draait voornamelijk om de processies en dagelijks vinden er tussen de één en acht processies plaats. Iedere processie beeldt een tafereel uit van de lijdensweg van Jezus. Dit tafereel wordt vaak afgebeeld door middel van ‘pasos’ (platformen) met daarop grote en imposante beelden die meegedragen worden tijdens de processies. In Valencia worden meestal alleen de beelden bij de processie meegenomen, dus zonder paso. 

Enkele voorbeelden van taferelen zijn: Jezus zijn triomfantelijke binnenkomst in Jeruzalem, zijn kruisgang en zijn wederopstanding. Broerderschappen (hermandes in het Spaans), die al meer dan 500 bestaan organiseren deze processies. Een belangrijk onderdeel van de processies zijn de ‘nazarenos’ of boetelingen, die bijzonder gekleed zijn in grote gewaden en met een puntige kap op. Sommige processies tellen meer dan 3.000 boetelingen!

Opbouw van de processies

Door heel Spanje vind je dus tijdens Semana Santa processies (religieuze optocht) en bijna overal hebben deze processies dezelfde opbouw. Deze is echter afhankelijk van de tradities van elke broederschap en kan af en toe een beetje afwijken.

Cruz de guía

Vooraan loopt de broederoudste met de ‘cruz de guía’ (een groot kruis), gevolgd door een aantal ‘nazarenos’ (boetelingen). Deze nazarenos dragen grote kaarsen die ‘cirios’ genoemd worden. De cirios worden alleen ‘s avonds aangestoken. De processie is opgedeeld in verschillende gedeelten, die van elkaar gescheiden worden door ceremoniemeesters die geborduurde vaandels dragen. De nazarenos lopen in twee lange rijen, waardoor er in het midden plaats is voor de ‘diputados de tramo’, broeders die de samenstelling van de processie in de juiste orde houden.

Misdienaars en acolieten

Na de nazarenos loopt vaak een groepje kinderen, gevolgd door misdienaars en acolieten (een misdienaar van 16 jaar en ouder) gekleed in dalmatieken. Dit zijn rooms-katholieke gewaden die oorspronkelijk wit zijn en tot de knieën reiken. Enkele misdienaars en acolieten dragen grote zilveren processie kandelaars, terwijl anderen wierookvaten dragen.

Paso 

Dan is het tijd voor de eerste paso. Dit is het belangrijkste onderdeel van de processies. Meestal hebben de broederschappen twee pasos die ze dragen tijdens een processie, maar soms ook drie. De eerste paso is altijd met een beeld van Jezus en de tweede met een beeld van Maria. Voor velen vormt dit het emotionele hoogtepunt van de processie. Wanneer er een derde paso is, beeldt deze vaak een scene uit de lijdensweg van Jezus, ook wel een ‘misterio’ genoemd. In Valencia kan het ook voorkomen dat er alleen een beeld, zonder paso, wordt gedragen. Soms lopen er geestelijken mee achter de beelden. 

Muziekkapel

Indien de processie niet in stilte is (soms geldt er een zwijgplicht), volgt na de eerste paso een muziekkapel. Zij geven het ritme aan van de processie.

Nazarenos con cruz

Na het muziekkapel volgt er weer een groep nazarenos, die deze keer een houten boetekruis dragen. Deze nazarenos dragen een hangende kap in plaats van een omhoog staande, puntvormige kap. Deze noemen ze ook wel ‘nazarenos con cruz’ (in Sevilla ‘penitentes’). Deze volgorde, vanaf de eerste groep nazarenos, herhaalt zich voor de tweede en eventueel derde paso.

Na de laatste paso

Het laatste beeld wordt niet gevolgd door een groep nazarenos con cruz, maar afgesloten door een kapelaan (een onder-pastoor). Helemaal achter de processie en na het beeld van de Maagd lopen mensen uit sympathie of dankbaarheid achter de stoet aan.

De dragers

De dragers van de pasos, ‘costaleros’ genoemd, zijn belangrijke personen in de processie. Hoewel zij de zware pasos urenlang moeten dragen, is het voor hen een hele eer om mee te mogen lopen. Naast dat het gewicht geen pretje is, vereist het ook een bepaalde tactiek om de pasos zo lang te kunnen dragen. Vooral wanneer de processie door smalle steegjes gaat en bochten neemt, vereist het een secure aanpak. In sommige Spaanse steden bevinden de costaleros zich onder het platform dat met een doek bekleed is, waardoor de costaleros niets zien. Hierdoor lopen ze voetje voor voetje en dicht op elkaar (allemaal op dezelfde manier). ‘Paso’ betekent dan ook letterlijk ‘stap’. In andere steden wordt de paso soms anders gedragen. In Málaga, bijvoorbeeld, staan de meeste pasos op een ijzeren frame en worden ze tronos genoemd.

De bocht om

Als de processie bij een hoek aankomt, zetten ze de paso neer, op commando opgepakt, 90 graden gedraaid en weer neergezet. Na het draaien van de paso, wordt deze weer opgetild en wordt er weer doorgelopen. Costaleros beginnen weken en soms zelfs maanden van te voren met oefenen. Mannen dragen uitsluitend de pasos, vrouwen lopen alleen mee om anoniem boete te doen.

Manigueteros

Gelukkig hoeven de costaleros de beelden niet helemaal alleen te dragen. Op iedere hoek van de paso loopt er een ‘maniguetero’ mee, die via een handgreep meehelpt met dragen. Deze handgreep noemt men een ‘manigueta’, wat ook de naam voor deze dragers verklaart. 

Capataz

Dan is er gelukkig ook nog een ‘capataz’, oftewel een begeleider. Door een luikje aan de voorkant van de paso geeft hij alle dragers mondelinge commando’s. Daarnaast maakt hij ook gebruik van een sierlijke klopper (een ‘llamador’), die naast het luikje gemonteerd is. Deze klopper gebruiken ze voor het tegelijk laten zakken en heffen van de paso. Als de costaleros de paso met succes hebben opgetild, volgt er een applaus van alle omstanders en proberen velen de zijkant van de paso even met de hand te strijken.

Route

Elke broederschap heeft een eigen kerk waar meestal de processies van start gaan. De meeste broederschappen lopen eerst rond hun kerk en gaan vervolgens door het centrum van de stad. De processie eindigt weer in de kerk van het broederschap. In Valencia gaat dit iets anders. De routes gaan voornamelijk langs vier kerken. Bij deze kerken zijn meerdere broederschappen aangesloten, waardoor er dan ook vaak meerdere broederschappen meelopen tijdens de processie.

Tijdsduur

Eén processie doet er uren over om van de eigen kerk, langs bepaalde plekken en weer terug naar de eigen kerk te gaan. Wanneer je als toeschouwer op dezelfde plek blijft staan en de hele processie voorbij wilt zien komen, kan dit een paar uur duren.

Saeta in de pauze

De processies lopen eigenlijk nooit aan één stuk door en worden soms ‘onderbroken’ door een ‘saeta’, een traditionele religieuze zang die typerend is voor processies met Semana Santa in Spanje (en dan vooral in Andalusië). De zanger of zangeres loopt soms mee met de processie, maar staat ook vaak ergens op een (vrij laag) balkon zodat hij/zij goed te horen is voor de enorme menigte van toeschouwers en het broederschap. In de zang worden de heiligenbeelden op de pasos vereerd die tijdens de processies door de straten gedragen worden. De saeta wordt dan ook gezongen op het moment dat er een paso voorbij komt.

Klederdracht

Grimmige kostuums bestaande uit gewaden en lange puntmutsen, (soms) kettingen aan de enkels en een kruis aan de hand. Waarom lopen de ‘Nazarenos’ (de boetelingen) er eigenlijk zo bij? 

Uit de middeleeuwen

De klederdracht die typerend is voor de processies met Semana Santa gaat terug naar de middeleeuwen, al meer dan vijf eeuwen oud. Hoewel ieder broederschap hetzelfde gewaad draagt, hebben ze wel hun eigen kleuren en een eigen embleem.

Puntmutsen

Het meest opvallende en kenmerkende aan de kleding van de broederschappen zijn de lange puntvormige kappen (capirotes) die gedragen worden door de Nazarenos om de anonimiteit te waarborgen. De ‘capirotes’ die men aanheeft met Semana Santa hebben een mystieke betekenis: door de puntvormige kappen te dragen streeft men naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God. 

Associatie met de Ku Klux Klan

Hoewel veel mensen de ‘capirotes’ associëren met de kleding van de Ku Klux Klan, heeft het qua betekenis niets met elkaar te maken. De Ku Klux Klan hebben de puntmutsen echter wel ‘overgenomen’ van de Spaanse broederschappen. De oorzaak hiervan is de film ‘Birth of a Nation’ uit 1915, een film over de eerste Klan die ontstond na de Amerikaanse Burgeroorlog, maar die min of meer uitstierf na een aantal jaren actief te zijn.

De regisseur van de film, D.W. Griffiths, had nauwelijks een idee hoe de Klanleden zich kleedden in de tweede helft van de 19e eeuw en baseerde de kleding van de Klanleden op kleding die gedragen werd door ridders uit de romans van Sir Walter Scott en de broederschappen uit Spanje. Het ironische hieraan is dat de Ku Klux Klan zich vervolgens aan de hand van deze film ging kleden in soortgelijke kledij als de Spaanse (katholieke) boetelingen, hoewel de Klan zich ook juist tegen katholieken richt.

Hangende kappen

Niet alle boetelingen dragen een omhoog staande kap; bij sommigen hangt de kap namelijk. Deze boetelingen heten in Valencia ‘penitentes’, lopen achter het beeld van Christus in de processie en dragen altijd één of meerdere houten kruisen. Andere Nazarenos dragen ook weleens een kruis tijdens de processie, maar ook vaak een ‘Cirio’ (grote kaars) of embleem. Daarnaast lopen ze ook weleens op blote voeten en soms zelfs met kettingen aan de enkels! Het ongemak herinnert hen aan het lijden van Jezus.

Costals

De Costaleros (dragers van de paso) dragen in sommige steden een soort draagkussen om hun hoofd in een jute zak, wat er uitziet als een soort hoofddoek. Deze ‘costal’ beschermt het hoofd, de nek en de schouders tegen het gewicht van de paso tijdens het dragen. De Costal is typerend voor onder andere Sevilla, Huelva en Córdoba en wordt niet overal in Spanje gedragen. In Valencia worden er eigenlijk geen pasos gedragen, maar worden de beelden zelf gedragen. Hier zal je dus geen costals zien.

Strak in pak

De enige die er eigentijds bijloopt tijdens de processies is de ‘Capataz’, de opzichter die de groep Costaleros begeleidt. Hij draagt een zwart pak en het embleem van het broederschap als ketting om zijn nek.

Tradities

Semana Santa is natuurlijk een traditie op zich, maar wat speelt er nog meer tijdens deze viering? De belangrijkste gebeurtenissen in verband met het lijden van Jezus zijn hieronder omschreven!

Een bezoekje aan de kerk

Semana Santa begint voor Spanjaarden op de ochtend van Palmzondag met een bezoekje aan de kerk. Op Palmzondag werd Jezus in Jeruzalem binnengehaald als nieuwe koning van het volk. Een volk dat al lange tijd werd onderdrukt door de Romeinen erkende Jezus als hun Verlosser en liepen hem bij aankomst tegemoet met palmtakken. Palmtakken staan volgens de bijbel symbool voor overwinning en op Palmzondag is het dan ook gebruikelijk een palmtak mee te nemen naar de kerk. Deze palmtakken zal de priester zegenen.

Zwijgende kerkklokken

Op Witte Donderdag vindt er een avondmis plaats, de eucharistieviering. Tijdens deze viering wordt er voorgelezen uit de Bijbel, wordt er gebeden tot God, wordt er brood en wijn gedeeld dat beschouwd wordt als het lichaam en bloed van Jezus. De paus zorgt er deze avond voor dat boetelingen zich weer mogen aansluiten bij de kerk en dat bepaalde gevangenen kwijtgescholden worden van hun straf. Na dit moment tot Paaszondag klinken er geen kerkklokken meer. Daarnaast vinden er in de twee dagen tussen Witte Donderdag en Paaszondag ook geen missen plaats. Alle beelden zijn bedekt met een wit doek, of ze worden compleet verwijderd uit de kerk. Ook het altaar wordt helemaal leeggeruimd.

La Madrugá

Tijdens ‘La Madrugá’, wat valt in de nacht tussen Witte Donderdag en Goede Vrijdag, vindt het hoogtepunt van Semana Santa plaats. Na het welbekende ‘Laatste Avondmaal’ op donderdagavond werd Jezus verraden, meegenomen en verhoord. Het is voor veel christelijke Valencianen de meest emotionele nacht van het jaar, waarin de meest indrukwekkende processies plaatsvinden. Hoewel deze processies tot in de vroege uurtjes plaatsvinden, lijkt niemand meer iets om slaap te geven, want op Goede Vrijdag vinden er gewoon weer genoeg processies plaats. Deze processies herdenken de berechting, de marteling en de kruisiging van Jezus. Toch ziet men deze avond als ‘goed, omdat de kruisiging van Jezus niet het einde was.

Paaszondag

In de vroege uurtjes van Paaszondag vindt de Paaswake plaats. Dit is één van de oudste onderdelen van de christelijke paasviering. Tijdens de Paaswake wordt herdacht dat Jezus is opgestaan. Het bestaat uit de lichtritus, de viering van het doopsel, de dienst van het woord en de eucharistieviering. Op deze dag vindt nog een laatste processie plaats die de naam ‘La Resurrección’ (de wederopstanding) heeft.

Semana Santa in Valencia

Ondanks dat Semana Santa in Valencia niet zo’n uitgebreide viering heeft als in Andalusië, vinden er rondom Pasen vele processies plaats die je kunt bewonderen. Het feest dateert terug naar de voorouders van de inwoners van de wijken naast de zee en de officiële naam van het feest is dan ook: La Semana Santa Marinera. Semana Santa Marinera is voor deze inwoners een zeer belangrijk onderdeel van de cultuur.

Aan het strand

De activiteiten tijdens Semana Santa in Valencia vinden vooral plaats in de wijken aan het strand en bij de haven. Bij veel mediterrane steden is het zo dat je direct naast het strand een boulevard vindt met winkelcentra, restaurants en veel hotels en appartementencomplexen. In Valencia is dit echter niet het geval. Het district bij het strand is onderverdeeld in drie buurten die actief meedoen aan Semana Santa: dit zijn de buurten Grau, Canyamelar en Cabanyal. In deze buurten kun je de hele Passie gedurende elf dagen vol emotie herleefd, van de dood tot de verrijzenis. Het geluid van trommels, trompetten en processiemuziek vult dan de straten. Daarnaast zijn er tradities zoals het meedragen van palmtakken en het branden van kaarsen.

Leuk om te weten is dat deze wijken in opkomst zijn en vooral Cabanyal een wijk is waar steeds meer wordt opgeknapt en ondernemers gezellige barretjes en mooie winkels beginnen. Lijkt het je leuk om meer te weten te komen over de wijk Cabanyal, wie weet is de Cabanyal gids een aanrader.  

Cabanyal en Canyamelar

De oorsprong van deze oude visserswijken gaat al terug naar de 13e eeuw. Cabanyal en Canyamelar zijn echter pas sinds de 19e eeuw wijken van de stad Valencia. Tot 1897 waren ze samen een aparte stad genaamd El Poble Nou de la Mar. Deze stad was vroeger de thuishaven van de vele zeelieden en vissers van de stad, ze woonden er in authentieke vissershuisjes die je nog steeds gedeeltelijk terug kunt zien.

Kerken in Cabanyal en Canyamelar

Er zijn in Cabanyal twee belangrijke kerken die beide centraal staan in diverse processies tijdens Semana Santa. De eerste kerk is de ‘Señora de los Ángeles’ die je vindt op Plaza Nuestra Sra. de los Ángeles 2. De tweede kerk is ‘Cristo Redentor- San Rafeal Arcángel’, die je vindt in Calle Reina 96. In de wijk Canyamelar is de kerk ‘Nuestra Señora del Rosario’ de belangrijkste kerk van Semana Santa. De locatie van deze kerk is Plaza del Rosario 4.

Grau

De wijk Grau ligt ten oosten van de stad en grenst ten noorden aan Cabanyal/ Canyamelar en ten oosten aan de Middellandse Zee. In deze wijk vind je het oudste deel van de haven van Valencia. Ook Grau was tot 1897 een eigen stad en behoorde pas daarna tot Valencia. Er wonen tegenwoordig zo’n 10.000 mensen in deze buurt. De kerk in deze wijk is de ‘Santa María del Mar’ uit de 16e eeuw waar tijdens Semana Santa ook vele processies zullen starten en eindigen. In deze kerk wordt het beeld van de Heilige Jezus van de Kust (Santíssim Crist del Grau) vereerd. In de 16e eeuw werd de kerk gebouwd, nadat er in zee een houten kruis was gevonden. Het is de best bewaarde Renaissance kerk in de stad. Deze kerk is gesitueerd op Calle Tribunal de les Aigües 1 en is enkel geopend voor religieuze bijeenkomsten.

Semana Santa Marinera Museum ‘Salvador Alarcon’

Dit museum biedt een goed inzicht in de geschiedenis en de cultuur van Semana Santa. Het museum is vernoemd naar Caurin Salvador Alarcon, de voormalige president (1995-1998) en vice president (2005-2007) van het bestuur van Semana Santa Marinera.

Je vindt in het museum onder andere kleding, sieraden, foto’s, beelden, ornamenten en andere attributen uit de processies. Hierbij ontdek je van welk broederschap de spullen afkomstig zijn en wat de geschiedenis van deze groep is. Een belangrijk onderdeel van deze vaste tentoonstelling is de weergave van kostuums van Bijbelse figuren. Dit zijn de prachtige kostuums waar men in loopt tijdens de processies. Naast deze relikwieën zijn er ook kunsthistorische panelen met daarop de chronologische geschiedenis van Semana Santa Marinera afgebeeld. Op drie grote videoschermen die in het museum hangen, krijg je verder nog een kijkje in de belangrijkste processies.

• Carrer Rosari 1
• Openingstijden:
  Maandag: gesloten
  Dinsdag t/m zaterdag: 10.00 – 14.00 uur en 15.00 – 19.00 uur
  Zondag en feestdagen: 10.00 – 14.00 uur
• GRATIS
• Bereikbaarheid:
  Fiets: De wijken bij het strand en de haven zijn op een aantal manieren te bereiken. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om naar de buurt te wandelen of de fiets te pakken. Vanaf het centrum is zo´n 7 kilometer. Mocht je het fijn vinden om een elektrische fiets te huren, neem dan een kijkje op fiets huren in Valencia.  Vanuit het centrum is het dan het leukste om door het park Turia en langs de Stad van Kunst en Wetenschap te gaan. Maar hou in gedachte dat je dan het beste ter hoogte van het winkelcentrum Agua en de ‘el Corte Inglés’ het beste af kan slaan naar links en dan over Avenida del Puerto richting de haven te wandelen/fietsen. 

  Metro en tram: Het is ook mogelijk om met het ov te reizen. De dichtstbijzijnde metrohalte is Maritim-Serrería. Hier stopt metrolijn 5, die een directe verbinding met het centrum heeft. Ook de tramlijnen 5 en 6 rijden door de wijk. Hiermee kan je bijvoorbeeld naar halte Maritim- Serreria, Grau-Canyamelar of Valencia-Cabanyal. Deze tram vertrekt niet vanuit het centrum, maar vanuit de wijk Benimaclet. Je kunt vanaf metrohalte Benimaclet handig overstappen op deze tramlijn. Dit kost je geen extra metrokaartje, maar kan op dezelfde reis.

  Bus: Verder zijn er verschillende bushaltes in de wijk. Vanaf Plaza Ayuntamiento kun je bijvoorbeeld met bus 32 naar halte Santos Justo y Pastor en met bus 4 naar halte Port-Eivissa via een directe lijn richting het strand. Kijk ook op de website van EMT Valencia, om handig je busroute in te plannen.

  Taxi: Met de taxi vanuit het centrum ben je voor zo’n €10 euro al bij het strand. Aangezien de prijzen zo veel lager zijn dan in Nederland is dit altijd nog een fijne optie! 

Eten in deze wijken

Wil je ook een hapje eten of een lekker drankje doen in de wijk bij het haven en het strand? Je kunt natuurlijk richting de kleine boulevard van het strand (Passeig de Neptú) om in een van de tentjes te gaan zitten, maar we hebben onze favorieten ook opgeschreven op de speciale webpagina over Cabanyal! 

Paaslekkernijen

De meeste Nederlanders eten met Pasen een lekker ontbijtje met croissantjes, een sapje, een sneetje paasbrood en natuurlijk (chocolade) eieren. In Spanje zijn er nog een heleboel andere lekkernijen die ze hier traditiegetrouw ieder jaar maken. Als jij in Spanje bent tijdens Semana Santa, kun je deze gerechtjes zeker niet overslaan!

Eettradities

Voorafgaand aan Pasen is het in Spanje vastentijd, maar gelukkig zijn er een hoop lekkernijen die in deze periode toch voorgeschoteld kunnen worden. Tijdens de dagen voor Eerste en Tweede Paasdag eten veel mensen minder, maar tijdens Pasen mag alles weer! Op Goede Vrijdag mogen mensen nog geen vlees eten, wel zijn er gerechten met groenten en vis.

Paaslam
Op Eerste en Tweede Paasdag eten veel Christenen ‘cordero pascual’. Dit Paaslam staat symbool voor Gods verlossing en is dus erg belangrijk in deze viering. Tegenwoordig zijn daarnaast ook een heerlijk knoflooksoepje (Sopa de Ajo) en een stoofpot van kabeljauw, spinazie en kikkererwten (Potaje de Vigilia) populaire gerechten om te eten tijdens Semana Santa.

Zoetigheden

Een Spanjaard die niet van zoete tussendoortjes houdt bestaat volgens ons niet. Iedere feestdag is een excuus om een andere zoetigheid te maken, en tijdens het feest constant te eten. Semana Santa is hier geen uitzondering van!

Pestiño
De ‘pestiño’ bestaat uit een zoet beslag, gebakken in olijfolie en afgetopt met iets zoets, zoals suiker of honing. Vooral in Andalusië is deze lekkernij erg populair. 

Torrijas
Een typische traditionele lekkernij met Semana Santa zijn de ‘Torrijas’ die veel weg hebben van een wentelteefje. Om het te maken snijd je lekkere sneetjes brood af, laat je dat een tijdje weken in een mengsel van ei en melk, bak je het vervolgens in olijfolie en serveer je het weer met iets zoets, zoals honing of suiker. 

Leche Frita
Een ander traditioneel nagerecht tijdens deze viering is ‘Leche Frita’, wat letterlijk gefrituurde melk betekent. De melk, gemengt met suiker en een snufje kaneel, kook je tot een dikke massa (een soort pudding) en dan in een beslag van meel en eieren knapperig gebakken.

Rosquillas de Semana Santa
Deze lekkernijen zijn als het ware donuts, die men speciaal voor deze week en met Pasen maakt.

Hornazo
Een soort paasbrood met zoete (of hartige) vulling genaamd ‘hornazo’ zul je ook in iedere bakkerij aantreffen. De zoete variant is gevuld met amandelen, ei en anijs. De hartige Hornazo is gevuld met ham en eieren.

Monas de Pascua
Uiteraard mag een broodmannetje met een gekookt ei of chocolade ei niet ontbreken tijdens deze viering! Ze zijn versierd met (chocolade) glazuur, amandelen, chocolade eieren, gekleurde veren en leuke chocolade figuren. Deze vind je bij allerlei bakkers en in supermarkten.

Panquemao
Letterlijk vertaald betekent dit verbrand brood. En als je deze ronde broden met suiker bovenop in een bakker of in de supermarkt ziet liggen zie je dat de bovenkant vaak erg bruin is. De smaak is eigenlijk een zoet brood.

Arnadí
Een traditioneel dessert rondom Pasen is ‘Arnadí’, dit komt uit Xativa, een stad in het binnenland van de provincie Valencia. De hoofdingrediënten zijn pompoen en zoete aardappel. Verder gaan er pijnboompitten, amandelen en gaat er kaneel in. 

Buñuelos de Cuaresma
Dit zijn een soort luchtige oliebollen gemaakt van water, melk, suiker, bloem, boter en ei. Grappig is dat deze ook wel in het Spaans ‘oliebollen van de wind’ heten, doordat het hele luchtige ‘oliebollen’ zijn. 

Rollito de anís
Dit zijn een soort kleine ringetjes van suiker, meel, olijfolie en anijs. De Spanjaarden noemen ze ook wel dronkenlappen. De reden hiervan is dat er alcoholische drank in gaat. 

Niet-gelovige tradities tijdens Pasen

Men denkt dat de Engelse benaming van Pasen, ‘Easter’ komt van de Germaanse godin van de lente, Eastre (of Eostre). Haar naam staat symbool voor de viering van de zonsopgang van een nieuw seizoen (lente). Uiteindelijk is deze benaming toegepast op de christelijke viering van de wederopstanding van Jezus Christus, Hij luidde het nieuwe tijdperk in. Het Nederlandse woord Pasen is af te lijden van het Latijnse woord voor wijde: pascua. Dit verwijst volgens velen naar de lente. 

De paashaas

Maar hoe past de Paashaas in dit verhaal en waar komen paaseieren eigenlijk vandaan? Het symbool voor de godin Eastre was het konijn, die daarnaast ook symbool staat voor vruchtbaarheid tijdens de lente. Dit doordat de geslachtscyclus van konijnen en hazen beïnvloed wordt door de temperatuur en de lengte van de dagen en dus in het vroege voorjaar op gang komt. Het konijn is over de jaren geëvolueerd naar een Paashaas met een mandje chocoladepaaseieren op zijn rug. Van de eieren wordt echter wel gedacht dat deze iets met het christelijk geloof te maken hebben.

Eieren eten

Tijdens de vastentijd, een periode van soberheid en onthouding dat lijkt op de Islamitische Ramadan, werden maaltijden op vrijdagen en enkele andere dagen (bijvoorbeeld Aswoensdag) beperkt tot één per dag en werd er geen vlees gegeten. Zo werden er ook geen eieren gegeten, denkt men. Wanneer de vastentijd eindigde, met Pasen, mochten deze weer gegeten worden. De oude eieren werden echter niet gegeten, maar versierd. Een traditie die wij vandaag de dag nog toepassen met Pasen.

Eieren zoeken

Het verstoppen van paaseieren komt wéér ergens anders vandaan. Men scheen in het verleden eieren in de grond te stoppen van hun akkers, omdat dit de vruchtbaarheid van de grond zou verbeteren en dus goede gewassen zou opleveren. Aangezien in de lente natuurlijk de grond vruchtbaar moet zijn voor een goede oogst, is dit vertaald naar een traditie tijdens Pasen.

Het Paasverhaal

Hier vind je in het kort wat er zich per dag heeft afgespeeld in het Paasverhaal. Uiteraard is het verhaal van Jezus door verschillende mensen verteld en is er niet één ‘echt’ verhaal. Wij hebben ‘ons’ verhaal gebaseerd uit verschillende passages en evangeliën (met een evangelie wordt één van de beschrijvingen van het leven van Jezus bedoeld) van de Bijbel. Het Nieuwe Testament van de christelijke Bijbel bevat vier evangeliën: Evangelie volgens Matteüs, volgens Marcus, volgens Lucas en volgens Johannes.

Domingo de Ramos – Palm Zondag

Op Palmzondag kwam Jezus op een kleine ezel aan in Jeruzalem onthaalde het volk hem als de Verlosser en de nieuwe koning van Jeruzalem. Men liep hem juichend, met palmtakken tegemoet. Vandaar dat deze dag Palmzondag heet.

Lunes Santo – Heilige Maandag

Jezus sliep aan de voet van de Olijfberg, in het dorp Bethanië. Op zijn weg terug naar Jeruzalem viel zijn blik op een vijgenboom, die vol was met blad. Dit was bijzonder, aangezien het nog helemaal niet het seizoen was voor vijgenbomen. De boom had echter nog geen vruchten, waarop Jezus de boom vervloekte. Hierdoor was de boom de volgende dag helemaal verdord; de kracht van het oprecht geloof in God. Op Heilige Maandag vond ook de reiniging van de tempel in Jeruzalem plaats. Hoewel tempels voor alle volken een huis van gebed is, werd deze gebruikt als handelshuis en dus dreef Jezus alle handelaars de tempel uit.

Martes Santo – Heilige Dinsdag

Jezus had behalve volgelingen ook vijanden. Op Heilige Dinsdag werden er plannen gesmeed om Jezus in de val te laten lopen en uit Nazareth te krijgen. De Farizeeën (de religieuze leiders van de Joodse godsdienst) sloegen de handen ineen met de Herodianen (de volgers van Herodes) om dit te bewerkstelligen.

Miércoles Santo – Heilige Woensdag

Judas, die volgens het Nieuwe Testament één van Jezus zijn twaalf apostelen was, spreekt vandaag met de overpriesters en de hoofdlieden van de tempel in Jeruzalem over het overleveren van Jezus. Hij belooft dat wanneer Jezus gearresteerd wordt, hij zal getuigen tijdens het proces voor het Sanhedrin (het joodse gerechtshof). Deze noemen ze ook wel ‘verraaddag’ .

Jueves Santo – Witte Donderdag

Op Witte Donderdag hebben Jezus en zijn apostelen een Laatste Avondmaal voordat Jezus zal sterven, want hij weet dat hij de volgende dag gekruisigd zal worden. Judas verlaat het gezelschap om naar het Sanhedrin te gaan om hen te helpen Jezus gevangen te laten nemen. Wanneer hij terugkeert en Jezus inmiddels op het hof van Getsemana (aan de voet van de Olijfberg) biddend aantreft samen met de andere apostelen, geeft hij Jezus een kus (de Judaskus), waarop hij wordt gearresteerd en meegenomen.

La Madrugá (in de nacht van Witte Donderdag), is het hoogtepunt van alle processies die er tijdens Semana Santa plaatsvinden. 

Viernes Santo – Goede Vrijdag

Met een doornenkroon op zijn hoofd, draagt Jezus het houten kruis naar de Golgotha berg, nadat hij vernederd en gemarteld is op de binnenplaats van het gerechtsgebouw. Er is besloten Jezus ter dood te brengen. Tussen acht en negen uur ‘s ochtends wordt Jezus gekruisigd en drie uur later wordt het tot drie uur ‘s middags (wanneer Jezus sterft) donker op aarde.

Sábado Santo – Stille Zaterdag

Jozes van Arimathea (een mogelijke volgeling van Jezus) was het oneens met de veroordeling van Jezus en heeft toestemming gevraagd om hem te begraven. Hij doet dit samen met Nikodemus (hij pleitte ook voor Jezus tijdens zijn proces) en haalt Jezus van het kruis, wikkelt hem in een linnen doek en legt hem in het graf, dichtbij Golgotha. Beiden Jezus en God rusten deze dag van hun werk; de band tussen God en de mensen is hersteld. Op Stille Zaterdag eindigd de lijdensweek en de vastentijd. 

Domingo Resurrección – Paaszondag

Volgelingen van Jezus komen bij het graf aan en zien dat het graf leeg is. De doeken waar Jezus in gewikkeld was, liggen netjes opgevouwen. Een engel vertelt de volgelingen dat Jezus is opgestaan uit de dood. Doordat Jezus die dag opstond geloven zijn volgelingen in het feit dat er leven is na dit leven. Jezus is na zijn kruisiging door meer dan 500 mensen gezien, die stuk voor stuk dit bericht aan iedereen doorgaven.

Bijzondere Semana Santas

Hoewel Semana Santa het grootst gevierd wordt in Andalusië, beweren Spanjaarden die niet uit Andalusië komen vaak dat daar de Semana Santa niet de ‘echte’ is, maar die in de regio Castilla-Leon. In het bijzonder de Semana Santa in Zamora, Valladolid, Salamanca, Avila en Segovia. Daar begint Semana Santa ook al eerder, namelijk op de vrijdag voor Palmzondag. Semana Santa duurt daar dus tien dagen, maar in Toledo overtreffen ze iedereen! Daar beginnen ze al twee weken van te voren!

Cuenca

In Cuenca zien ze Semana Santa als een feestje! Er is dan ook één processie, waarbij het gebruikelijk is dronken mee te lopen en veel lawaai te maken. De processie begint op Goede Vrijdag om 5:30 en doordat velen dan al wat drankjes achterover hebben getikt, staat deze ook wel bekend als de processie van de dronkenlappen.

Léon

Het meest bijzondere moment met de Semana Santa in Léon is wanneer ‘El Encuentro’ plaatsvindt, oftewel de ontmoeting. Twee pasos, één met Johannes (één van de twaalf apostelen van Jezus) en één met Maria, deze zullen bij elkaar komen en ‘dansen’ vervolgens samen.

Valverde de la Vera

In Valverde de la Vera, een gemeente in de Spaanse provincie Cáceres (ten westen van Madrid), dragen de mensen een levend ‘beeld’ de straten op! In de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag, wordt er ieder jaar één boeteling met touw om de middel en om de armen vastgebonden aan een houten kruis. De boeteling is vanaf de taille naar boven naakt, met enkel een sluier en daaromheen een namaak doornenkroon (zonder echte doornen) om het hoofd.

Málaga

Semana Santa in Málaga kent veel bijzonderheden, maar de meest opmerkelijke traditie is toch wel dat er ieder jaar drie gevangenen kans maken op vervroegde vrijlating door mee te lopen met een processie op Heilige Woensdag. Uiteindelijk wordt er één gekozen, die aan het eind van de processie wordt vrijgelaten en gezegend wordt door het beeld van Jezus wat men meedraagt tijdens de processie.

Antequera

Alsof het dragen van een paso nog niet zwaar genoeg is, rennen ze, gelukkig zonder paso, in Antequera ook nog eens de steile straatjes op van de heuvel waar het ‘alcazaba’ (fort) staat. Boven op de heuvel aangekomen, is het tijd voor de zegening van de weilanden in de omgeving van Antequera.

Granada

In Granada draait het allemaal om de boetedoening. Om middernacht op Witte Donderdag gaat de processie van ‘El Silencio’ (de stilte) van start en dat is precies waar deze processie bekend om staat. Met een gekruisigde Jezus gaat deze processie in totale stilte door de stad van Granada. Ook doven de straatlantaarns en doet men de lampen uit in huis wanneer het beeld in aantocht is en zijn het enkel de kaarsen en fakkels die de weg verlichten.

Verges

In Verges, een stadje in de buurt van Girona, houden ze wel een hele bijzondere traditie in stand, namelijk de ‘dansa de la mort’. Deze ‘dans van de dood’ stamt uit de middeleeuwen en vindt in heel Spanje alleen nog in Verges plaats. De dans gaat van start om middernacht, waarbij mannen, verkleed als skeletten, door de straten dansen op de slagen van de trommels.

Sevilla

In Sevilla doen ze graag alles net iets groter en uitbundiger. Hoewel de pasos niet zo zwaar zijn als de tronos in Málaga, zijn er minder mensen om de paso te dragen. Een paso van de Maagd Maria weegt gemiddeld 1.500 kg en een paso van Jezus ongeveer 2000 kg. Eén paso wordt meestal door 20 tot 50 man gedragen en dus dragen de costaleros (dragers) tussen de 35-55 kg per persoon op hun nek en schouders! De zwaarste paso die in Sevilla gedragen wordt tijdens Semana Santa wordt echter door wat meer costaleros gedragen, namelijk 100. Deze paso, genaamd ‘La Exaltación’ weegt maar liefst 3500 kg. Je kunt je dan ook misschien wel voorstellen dat het dragen van een paso maandenlange voorbereiding en training vereist… Wat een toewijding!